Future Dikes is een onderzoeksproject gericht op het ontwikkelen van sterke en biodiverse vegetaties op dijken. Het doel van het project is om dijkvegetaties te creëren die zowel erosiebestendig als soortenrijk, kruidenrijk en bloemrijk zijn. Door het toepassen van verschillende soorten grassen en kruiden, hoopt het project de sterkte en erosiebestendigheid van dijken te verbeteren, de biodiversiteit te bevorderen en de CO2-uitstoot te verminderen.
Het project is een samenwerking tussen verschillende organisaties en instellingen en maakt deel uit van het bredere Hoogwaterbeschermingsprogramma. Het doel is om duurzame en kosteneffectieve manieren te vinden om de dijken te versterken, die cruciaal zijn voor het beschermen van laaggelegen gebieden in Nederland tegen overstromingen, en die bijdragen aan de verhoging en het behoud van de biodiversiteit op en om de dijken.
In Nederland moet 1500 kilometer aan dijken in de periode tot 2050 worden versterkt om te voldoen aan de nieuwe veiligheidsnormen. Een enorme opgave, maar ook een kans. Want waarom zou de gelegenheid niet worden aangegrepen om de dijken niet alleen steviger te maken, maar ook beter voor de biodiversiteit én mooier om te zien? In het HWBP- innovatieproject Future Dikes wordt onderzocht hoe de Nederlandse dijken versterkt kunnen worden met soortenrijke dijkbekleding.
De onderzoeksvraag van Future Dikes luidt: zijn dijken met een soortenrijke dijkbekleding (bloemdijken) net zo sterk als dijken met grasgedomineerde dijkbekleding?
Om dit te kunnen onderzoeken, is gekeken naar de relaties tussen vegetatie, bodem en treksterkte van de zode op bestaande soortenrijke dijken. Door middel van treksterktemetingen en golfoverslagproeven is onderzocht wat de erosiegevoeligheid van deze grasbekleding is.
Rapporten van fase 1 van Future Dikes (2022-2024) zijn te downloaden vanaf:
https://www.ru.nl/onderzoek/onderzoeksnieuws/download-nu-rapporten-future-dikes-fase-1
Alle bevindigen van Future Dikes landen in aanbevelingen, adviezen en protocollen en worden gepresenteerd in de alle facetten van dijken omvattende digitale Handreiking grasbekleding:
https://www.handreikinggrasbekleding.nl/
Deelnemende organisaties:
- Radboud Universiteit
- Wageningen University & Research
- University of Twente
- Deltares
- Infram-Hydren
- Lumbricus Milieuonderzoek en -advies
- EURECO ecologisch onderzoek & advies
Het HWBP-project Future Dikes bestaat uit 2 fasen:
- Fase 1: 2022-2024
- Fase 2: 2025-2027
Fase 1 bestond uit 3 thema’s:
- Theorie: huidige kennis van soortenrijke dijkvegetaties en de relatie met bodem en sterkte en relatie tussen bodemeigenschappen en erosie op dijken.
- Praktijk: onderzoek van vegetatie, bodem en treksterkte (treksterktemetingen en golfoverslagproeven)
- Analyse: analyses golfoverslagproeven en grastrekproeven
In fase 1 is ook een begin gemaakt met inzaaiproeven op 4 proefdijken in de proeftuin van de Radboud Universiteit.
Future Dikes 2024, sterke soortenrijke dijkbekleding bevat een korte beschrijving van fase 1 van Future Dikes en de belangrijkste bevindingen. Te downoaden vanaf:
https://www.ru.nl/onderzoek/onderzoeksnieuws/download-nu-rapporten-future-dikes-fase-1
In fase 2 worden tal van praktijkproeven uitgevoerd op zowel rivier-, meer- als zeedijken. De praktijkproeven worden uitgevoerd op zowel nieuwe als oude dijken. Op nieuwe dijken worden nieuwe inzaaimengsels uitgetest en wordt gekeken wat het beste ontwikkelbeheer is. In thema 1 is bepaald welke bodemsamenstelling van de toplaag nodig is voor de ontwikkeling en het behoud van een sterke, soortenrijke dijkvegetatie. In fase 2 wordt nagegaan hoe te zware (te kleiige) en te lichte (te zandige) bodems kunnen worden omgevormd naar de gewenste bodemsamenstelling.
Op oude dijken wordt geprobeerd door middel van omvormingsbeheer en het inbrengen van soorten (grassen en kruiden) de dijkvegetatie soortenrijker en biodiverser te maken met behoud van sterkte en erosiebestendigheid.
Een belangrijke factor op dijken is verdroging waardoor grassen en kruiden kunnen uitvallen waardoor de sterkte en erosiebestendigheid van de dijkvegetatie ondermaats wordt. In fase 2 wordt door middel van droogteproeven nagegaan welke afzonderlijke grassen en kruiden het beste bestand zijn tegen verdroging en welke mengsels van grassen en kruiden het beste kunnen worden gebruikt op nieuwe en versterkte dijken en op open plekken in de dijkvegetatie. Een deskstudy moet inzicht bieden in te verwachten klimaatveranderingen en te verwachten effecten op de dijkvegetatie en de bodem van dijken. Onderzoek van scheurvorming is hiervan een onderdeel.