De dijkbegroeiing levert een belangrijke bijdrage aan de erosiebestendigheid van het dijktalud. Daarom is het belangrijk dat de dijkbegroeiing het gehele jaar gesloten is en de toplaag van de taluds goed doorworteld is.
Welk vegetatietype zich ontwikkelt op dijken is onder meer afhankelijk van:
- bodemsamenstelling (fysisch, chemisch en bodemleven)
- expositie ten opzichte van de zon
- beheer (zie ook Dijkbeheer)
- zaadvoorraad in de bodem
- aanwezigheid van bronlocaties met gewenste plantensoorten in directe omgeving
Een geschikte bodemsamenstelling en expositie en een optimaal beheer zijn geen garantie voor de ontwikkeling van een soortenrijke dijkvegetatie. Voor kieming en vestiging van gewenste plantensoorten moeten ze er eerst kunnen arriveren. De zaadvoorraad in de bodem speelt hierbij een belangrijke rol. Indien de zaadvoorraad ontbreekt of niet de gewenste soorten bevat is het van belang dat er bronlocaties met de gewenste plantensoorten in de directe omgeving aanwezig zijn.
Indien bronlocaties met de gewenste plantensoorten in de directe omgeving ontbreken kunnen de gewenste soorten op verschillende manieren worden ingebracht:
- inzaai/doorzaai van zadenmengsels
- inzaai/doorzaai van zaden van specifieke plantensoorten
- uitleggen van maaisel van soortenrijk grasland
Zadenmengsels van Biodivers
Bij de dijkverbeteringen die vanaf het hoog water van 1995 zijn uitgevoerd zijn goede ervaringen opgedaan met de zadenmengsels van de firma Biodivers BV uit Oudewater. Het voordeel van de zadenmengsels van Biodivers is dat ze zowel de gewenste grassoorten als de gewenste soorten kruiden bevatten. Een belangrijk voordeel van deze zadenmengsels is verder dat ze regionaal worden gewonnen. Biodivers levert zadenmengsels voor de dijken langs de verschillende grote rivieren die gewonnen zijn op de dijken en in de uiterwaarden langs de betreffende rivieren. Zo zijn er IJssel-, Rijn- en Maasmengsels. Dit vergroot de kans dat de mengsels aanslaan en verkleint de kans op floravervalsing.
Nieuwe zadenmengsels voor dijken
Op basis van literatuurgegevens (De vegetatie van Nederland – deel 3) en vele honderden vegetatieopnamen zijn twee nieuwe zadenmengsels ontwikkeld door Cyril Liebrand van Eureco en Cruydt-Hoeck:
- DBG: Dijken Basis Grassen
- DBK: Dijken Basis Kruiden
Dijken Basis Grassen (DBG)
Dijken Basis Grassen is gebaseerd op het standaard dijkenmengsel D1. D1 bevat 3 grassoorten: Engels raaigras, Veldbeemdgras en Rood zwenkgras, en Witte klaver. Aan dit mengsel zijn 6 grassoorten toegevoegd die op termijn op reguliere dijken samen de basis vormen van het grassenaandeel van de dijkvegetatie. De D1-soorten hebben samen een aandeel van 65% in het zadenmengsel, de 6 toegevoegde grassoorten samen 35%.
- Engels raaigras: D1
- Veldbeemdgras: D1
- Rood zwenkgras: D1
- Witte klaver: D1
- Glanshaver
- Gewoon struisgras
- Gewoon reukgras
- Goudhaver
- Kamgras
- Ruw beemdgras
De D1-soorten zorgen voor een snelle kieming, vestiging en sluiting van de grasbekleding, de toegevoegde grassoorten nemen geleidelijk het aandeel van de D1-soorten over. Hoe de uiteindelijke grassensamenstelling eruit ziet hangt af van de bodemsamenstelling en het beheer.
Dijken Basis Kruiden (DBK)
Dijken Basis Kruiden bevat 22 soorten kruiden. Het zijn allemaal vrij algemene en algemene soorten die regelmatig worden aangetroffen op reguliere dijken met maaibeheer met afvoer van het maaisel. In het mengsel zijn bewust geen zeldzame soorten opgenomen om floravervalsing te voorkomen.
Nieuwe zadenmengsels voor zandige dijken
Momenteel wordt gewerkt aan een grassenmengsel en een kruidenmengsel voor zandige dijken. Basis hiervan is ook nu literatuur (De vegetatie van Nederland – deel 3) en een groot aantal vegetatieopnamen.